Erzurum Gümüşhane ve Bayburt’ta el yapımı kıl çadır

Anadolumuzun çeşitli yörelerinde göçebe Türk kültürü ile gelen,
yerleşik hayata geçince de o yöre ismi ile anılan, el emeği göz nuru diye
nitelendirdiğimiz bir çok el sanatı kolu mevcuttur. Bu el sanatı ürünleri;
bazan Antep işi, Maraş işi, Harput işi vb. gibi yöresel adlarla anılırken,
bazan da kişi ya da grup adlanyla birlikte anılmaktadır. Ancak hemen
belirtelim ki Türkiye’de henüz bu el sanatı eserlerinin tam bir tesbiti
yapılmamış, kataloglan ortaya konmamıştır. Üzerlerinde ciddi, bilimsel
çalışmalar yapılmadığı için ve aynca üreticilerin emeklerinin karşılığını
alamamalan sonucu bu el sanatlanna olan ilgi günden güne azalmakta, hatta
birçok yörede tamamiyle ortadan kalkma durumu ile yüz yüze gelinmişitir.
Anadolu’da çeşitli yörelerde üretimi yapılan, ya da sürdürülmeye
çalışılan bu türden yüzlerce el sanatı ürünü arasında; iğne oyacılığından kıl
çadır dokumacılığa, dericiliğe, kürkçülüğe, saraçlığa, yemeni
yapımcılığından yazmacılığa, bastonculuktan kaşıkçılığa, çorap
örücülüğünden hasır dokumacılığa, son günlerde benimsenen ifadeyle
Roman kalburculuğundan, külek yapımcılığına, ipek halı dokumacılığından,
uluslararası boyutlara ulaşmış halı-kilim, zili, seccade, yastık
dokumacılığına, bakır işlemeciliğinden el yapımı silah üreticiliğine,
Erzurum, Gümüşhane, Bayburt yörelerinde kadınlanmızın dışan kıyafeti
olarak giydikleri ehram dokumacılığından güveç, testi, vb. gibi toprak kaplar
yapımIna, altın, gümüş işlemeciliğinden Oltu taŞı işlemeciliğine, çeşitli
seramik, cam ve çini kap üretiminden ahşap ev gereçlerine, mobilya
üretimine, zil, çan, kelek, kazma, balta, orak, nacak, tırpan, dirgen, yaba,
atkı, v.b. üretimine ve daha akla gelmedik pek çok turistik eşya üretimine
kadar zengin Anadolu coğrafyasının her köşesinde pek çok el hüneri,
geleneksel değerlerle üretilmeye devam edilmektedir. Folklörümüzün, el
sanatlanmızın binlerce yıllık yansımaları olan bu üretimler arasında
kuşkusuz en önemli yeri dokumacılık almaktadır. Geçmişte sırta giyllen
abadan, çobanlann sırtına geçirdiği keçeye kadar; halı, kilim, zili, çarpana,
kuşak, kolan, çul, çuval, heybe, seccade, battaniye, şal, herki, gej, kıl çadır,
v.b. gibi ihtiyaç malzemesi olarak üretilen ve gündelik hayatımızın
vazgeçilmez unsurlan arasınGa yer alan dokumacılık, Anadolu’nun hemen
her yöresinde görülen, geleneksel değerlerin üzerine yansltıldığı en önemli el
sanatı kolu olarak dikkat çekmektedir.